Yönetim Sözlüğü

Aranan Kavram

Fordizm

Fordizm kavramı, motor endüstrisi ile simgeleşmiş belirli bir örgütlenme biçimini ifade etmek için kullanılır. Kitlesel pazara yönelik kitle üretim sistemini anlatmak için kullanılan kavramın içeriğinde, çok miktarda standart ürün üretilmesi, üretilen mallara pazar sağlamak ve işçi sınıfı kültürünün yeniden şekillenmesi konularının yer aldığı görülür. Buna ek olarak, çeşitli endüstri dallarına yayılarak tüketici alışkanlıklarının değişmesine ve yaşam standartlarının yükselmesine yol açan fordizm akımının temsil ettiği zaman dilimine; sendikalaşma, toplu pazarlık, kıdem hakları ve ödeme koşullarını belirleyen anlaşmalar dönemi denildiği ifade edilir. 
Kitlesel üretim ürünü olan malların piyasasının kısıtlı olması sebebi ile bireylerin ürün talep sınırlamalarına yönelik çözümün; çeşitlendirme, uluslararasılaştırma, yoğunlaştırma faaliyetlerini içeren neo fordizm ile sağlandığı görülür. İstihdam seviyesinin azalarak doymuş talep krizinin yaşandığı küresel pazarda, talep durgunlaşması ile yükselen işsizlik sonucu yeni üretim tarzına işaret edilerek post fordizm dönemine girildiği savunulur. Bu bağlamda, örgütlerin; ürünün kendisinde değişim yoluyla veya markalaşma ve reklam verme yöntemleri ile ürünlerini farklılaştırarak onlara değer katmaya çalıştıkları ifade edilir.

Günün Kavramı

Beklenti Kuramı

Motivasyon teorilerinden, bireylerin nasıl güdülendiklerinin bulunmaya çalışıldığı “süreç kuramları” arasında yer alır. Bireylerin performanslarını yükseltmek için sarf ettikleri çaba ve elde edecekleri ödüle verdikleri değer ile ödüle ulaşma ihtimalini algılamaları olarak tanımlanan teoridir. Teoride bir davranış eğiliminin, davranışın sonucuna ilişkin beklentisine ve sonucun birey için çekiciliğine bağlı olduğu anlatılır. Bireyler, olumlu bir performans değerleme elde edeceklerini bildiklerinde, yüksek düzeyde çaba göstererek ve olumlu performanslarına yönelik olarak, bireysel hedeflerini tatmin edici ödüllerin sahibi olurlar. Vroom, A. V. H. ‘un (1964) oluşturduğu motivasyon teorisinde, bireysel davranış, davranışın sonuçlarının algılanan değerine (valans, çekicilik) göre açıklanır. Bireyler, hedeflerine ulaşmak için performans-ödül hesabını yaparak, bilinçli bir şekilde tercihlerini yaparlar. Modelde, çabanın sonucunda performansa ulaşmak “beklenti”, performansın bireye ödül getirmesi “araçsallık”, ödülün bireyin gözündeki değeri “çekicilik” kavramları ile açıklanır. Beklenti Teorisi, bireylerin işlerinde güdülenmeme sebeplerini ortaya koyar. Her bireyin güdülenmesini açıklayacak evrensel ilkeleri belirlemenin olanaklı olmadığını ifade eden Vroom, A. V. H.’un oluşturduğu teoriyi Porter, L. W. ve Lawler, E. E. geliştirirler. Harcanan çabanın doğrudan performansı yönlendirmediğini ifade eden Porter, L. W. ve Lawler,  E. E. çaba ve performans arasına; bireyin “kişisel beceri ve özelliklerini”, “rol algısını” ve “içsel ve dışsal ödüllerinin doğasını (bireyin kendi veya işyeri kaynaklı ödüller)” dahil ederek, söz konusu değişkenlerin daha iyi performansı sağladıklarını savunurlar. 
 

Bunu Biliyor muydunuz?

Entelektüel Sermaye

Örgütün piyasa değerinin artıran, kökleri sosyal ilişkilerde ve yapılarda bulunan örgütün başarısı için gereken temel öğe şeklinde tanımlanır. Başka bir ifadeyle, örgütün rekabet edebilirliğinin ana belirleyicisi olan ve örgüte değer katan maddi olmayan varlıklarının tümü olarak kabul edilir. Dinamik bir büyüme aracı olarak ele alınan entelektüel sermaye, tüm ilişki ağlarının yönetimiyle elde edilen bilgi birikimi ve bilginin değere dönüştürülmüş, sonuç üretmiş hali olarak bilgi yönetimini içerir. Entelektüel sermaye; küreselleşme, gelişen bilişim ve iletişim teknolojileri ile işletmelerin geleneksel yaklaşımlarını etkileyerek, örgütsel işleyişlere ilişkin bir paradigma önerisi olarak ifade edilir. İnsan sermayesi (bireyin kendini bilerek, kendine güvenerek ve kendini denetleyerek sorunlarını çözmesi), yapısal sermaye (birey dışı bilgi kaynaklarının tümü) ve müşteri sermayesi (müşteri kitlesi, pazarlama kanalları ve markası vb.) olmak üzere genelde üçe ayrıldığı görülür.

Kelime Öner

Son Aranan Kavramlar

    Kitap Öner